U zal het al gemerkt hebben, het eindejaar is een slopende periode. Waar ik regelmatig al bloggend mijn intellectueel ei al es kwijt kon, moet ik helaas vaststellen dat die tijd me ontbreekt. Maar misschien is dat een flauw excuus. Ik moet er dan maar tijd voor maken. Al schrijvend kan ik telkens alle kanten op. Het doet iets met mijn hersenen, en die beginnen dan al es kronkels te produceren, waar ik bij aanvang van het artikel niet eens dacht dat ze daartoe zouden leiden en/of in staat waren. Zowel een zegen als een gesel zou je kunnen zeggen. Een zegen omdat je snel schakelt tussen detail en helicopterzicht (of ook wel het verschil tussen tactiek en strategie). Dat heet dan een visie hebben. Een gesel kan het ook zijn, en dat om meerdere redenen: zowel omdat je ziet dat er verschillende snelheden zijn waarmee anderen zoiets oppikken (als ze al zo ver geraken) en/of omdat je al ziet aankomen waar anderen pas later mee geconfronteerd worden. En dan is het vaak te laat.
Bovendien: zoveel mensen als er zijn, zoveel meningen bestaan er ook. Alleen: vaak speelt (te) veel de psychologie van de massa. Ik hoor namelijk weinig originele standpunten als je mensen op een afstand gadeslaat/beluistert. Ze pikken ergens iets op, en apen het klakkeloos na. Om éénder welke reden dat moge zijn. En wat je dan ziet gebeuren, is natuurlijk triest: dan zijn mensen van nature maar weinig geneigd van een eerder ingenomen standpunt af te wijken. Dat is namelijk de menselijke natuur. Alsof toegeven dat je fout bent, tonen is dat je zwak bent. Net integendeel.
Mooi voorbeeld: als ik professioneel iets te delen heb, dan merk je van nature dat mensen maar weinig vragen stellen. Zeker als je voor een groep bv een presentatie doet. Zelfs al snappen ze het niet volledig, toch durven ze geen vragen stellen, omdat ze denken dat ze dan als idioot zullen overkomen. Weer die psychologie van de massa die dan speelt.
En dat heeft als resultaat ook waarom democratie vaak faalt. Het resultaat van een democratisch proces is vaak grijs. Ruis in de marge. Dat terwijl er vaak aan de basis grensverleggende ideeën liggen. Het feit dat je er dan alle meningen op loslaat en onder het ‘mom’ van democratische besluitvorming, niet meer uitgeraakt, is de evidentie zelve. Of, als je er dan al uitgeraakt, dan baart de berg een flauw afkooksel. Dat zie je in bedrijven, in de politiek, en dus ook in ons verenigingsleven.
Deze blog gaat daar weldegelijk over natuurlijk. Maar vooraleer een standpunt in te nemen, verdient de lezer (die zich allicht al moet inspannen om dit te lezen, want op zich misschien niet zo boeiend 
) te begrijpen hoe verlammend democratie kan zijn.
Vorig jaar werd het idee gelanceerd om op de sectorafkampingen naar alles 1 punt te gaan, waarbij de hoogvogels bij gelijke stand een doorslaggevend effect krijgen. Ik vind dat fantastisch. Ik vermoed dat de bedoeling van de KNBBW een dubbel nuttig doel had: zowel die afkampingen spannender maken, en indirect het boogschieten op zich ook. Ik las namelijk recent een heel boeiend gebrachte analyse van Marc Goedertier, Jeugdvoorzitter, over de jeugdcriteria. Mooie statistieken, waaruit je eigenlijk veel lessen kan trekken, voor zover je wil natuurlijk. En zonder het goed te beseffen, is ook dat voorstel van puntenwaardering op sectorkampioenschappen visionair, want het zou evengoed naar de jeugd moeten doorgetrokken worden. Dat zou alleen maar een logisch gevolg daarvan zijn. Minstens consequent. Want, wat stel je vast: eigenlijk zie je nog weinig jeugd, en al zeker niet op beschrijven. De reden is voor de hand liggend: het moet plezant blijven in de eerste plaats. En stilaan ga je de weg op van het jeugdvoetbal. Er is verdorie strijd tussen de jonge gasten wie de beste dan wel is, en vele ouders spelen daar gretig op in. Zodanig zelfs, dat er gênante situaties ontstaan, zoals je die ook bij het voetbal ziet. Afschuwelijke evolutie. En de gevolgen laten zich merken: een beetje overdrijven maakt al veel duidelijk: tegenwoordig moet je eigenlijk vooral graag kaartspelen, met tussendoor een schietpoging. En als je dan al geluk hebt, dan staat er nog iets op de wip om af te schieten ook. Sorry, zo maak je het niet aantrekkelijk voor jongelui, of mensen die het wat minder kunnen, of wat ouder worden, en ga zo maar door. De boogsport zou net getypeerd kunnen worden door één van de hobby-sporten bij uitstek waar jong en oud de brug slaan. Driewerf helaas. Nauwelijks tot geen jeugd meer te motiveren om inderdaad op lege wippen te gaan schieten. Laat staan dat ze op een schutterstand met 2 wippen dan moeten zitten vingers draaien omdat er maar op 1 wip wordt geschoten wegens te weinig schutters, maar er dan toch maar voor een verlaagd beschrijf wordt gekozen, zodat elkeen nog kan loten zeker?
Nope, dat werkt niet. En dat is niet mijn mening, maar dat zijn gewoon de naakte feiten. Maar straks zou er eigenlijk een generatie moeten aantreden die de sport leefbaar houdt, en die is er niet. Het ziet er dus allesbehalve goed uit als er niet drastisch wordt ingegrepen. Drastisch ja. Dus niet via oeverloos democratisch gepalaver. Want dan kom je nergens. Neem even een kijkje over de grens, en je zal zien dat het weldegelijk anders kan. Beschrijven waar VEEL jeugd aanwezig is, en die worden niet scheef bekeken door de ouderen. Nee, integendeel: ze worden enthousiast aangemoedigd. Als er hier een kind iets afschiet, en al zeker een hoogvogel, dan hoor je letterlijk mompelen dat die kleine gasten in de zakken van de schutters zitten die de volle pot betalen. Dat heb ik zelf al meerdere keren gehoord. Kan het nog gekker..?
Stom voorbeeld: laatst was ik op een beschrijf waar ik een top schoot die 1 kg mooi paling waard was, en waarbovenop ik nog 5 EUR extra kreeg. Waar is dat in godsnaam voor nodig, als je vanaf de voorlaatste ronde op quasi lege wippen staat te schieten? Volstaat het al niet blij te zijn dat je die top schiet bv? Dat is eervol, en wie het sportieve laat primeren, die zal het worst wezen wat die top hem/haar precies opbrengt. Zo zou het toch moeten zijn. Boogschieten op staande wip is geen topsport hé: het is een traditionele volkssport. En wie er topsport wil van maken: die kan dat gerust. Elk zijn goesting en drive daarvoor. De schutter die zich erop toelegt goed te zijn, die is tevreden met de prestatie ‘an sich’, niet door de geldelijke beloning die erop volgt. Hij doet dat voor zichzelf, voor de eer, voor zijn goed gevoel. Wie zich tot Keizer van België wil kronen, of Europees Kampioen wil worden: die doet dat toch ook niet voor het geld? Waarom dan plots op een beschrijf wel..? En dan hoor je vaak als argument dat een quasi lege wip iemand leert schieten. Komaan zeg. Als dat geen larie is. Zij die de boogsport willen uitoefenen als SPORT, die kan zich evengoed uitleven door, zelfs in een volle wip, vooraf te zeggen naar welke specifieke vogel hij mikt. De voldoening is EVEN groot. Maar alle anderen, waar eerder het recreatieve amusement primeert, die komen dan evenzo aan hun trekken: ik zie vaak schutters die amper weten waar ze een vogel hebben geschoten, maar er niettemin heel blij mee zijn: wel: die heb je ook nodig, want net die zorgen eveneens voor amusement in de groep die samen is. Of zo zou het moeten zijn. En vergeet niet: dat is nog altijd de grootste doelgroep: zij die een hobby zoeken, waar ze plezier kunnen aan beleven. Zoals ik al zei: iemand die het sportief bekijkt, die maakt het niks uit wat ie precies neer dient te halen. Hij gaat ervoor, en krijgt voldoening als ie zijn doel bereikt.
Doe je het anders, dan gaat het authentieke van de boogsport gewoon verloren. Mensen blijven ervoor weg. Dat zijn ook weer geen verzinsels, maar gewoon feiten. Zolang dat inzicht niet doordringt, zal het blijven achteruitgaan. Vandaar: drastisch ingrijpen, en niet te lang meer talmen. Het zijn heus niet de benzine- en dieselprijzen die mensen weghouden van de schietingen. Dat hoor je dan nu weer als excuus opduiken. Is iedereen dan vergeten dat auto’s enkele jaren geleden gewoon massaal veel meer verbruikten? Nu mag de diesel duur zijn, de wagen zelf verbruikt nog amper een fractie van 10 jaar geleden. Ook dat zijn feiten… en die worden, mede door de psychologie van de massa, dan mede opgesomd als excuus om niet te moeten toegeven dat er fundamenteel iets anders schort, zoals hierboven al betoogd.
De jonge gasten van vandaag worden dus met die voorbeelden ‘opgevoed’. Geen wonder dat ze natuurlijk dat gedrag en die denkwijze kopiëren. Elkeen die van ver of dicht met opvoeding te maken heeft, of heeft gehad, weet dat. Dus hen kan je niks verwijten, maar daar ligt wel de wortel van de oplossing. Maar zijzelf kunnen dat natuurlijk niet, als ze in een systeem belanden die het hen anders voorspiegelt. Dus moet de verandering komen van de bestaande maatschappijen. Je kan ze (gelukkig maar) zeker niet allemaal over dezelfde kam scheren: er zijn her en der lichtpuntjes te zien. Maar je moet al goed zoeken. Ook helaas daarvoor. Of misschien ook niet: de maatschappijen die dat inzicht niet hebben, of niet willen, zullen er hoedanook de gevolgen van dragen. Ze voelen het nu al, en het zal dus niet veranderen door halsstarrig verder vast te houden aan wat vroeger werkte. Toen ik 25 jaar geleden een beschrijf ging doen (op de Zilverberg, bij ‘Nestje’ Espeel), betaalde een schutter 200 frank inleg. 25 jaar geleden: enig idee wat brood toen kostte? En trouwens: hoeveel liter benzine de auto ‘verzoop’? Ik weet het nog wel: de wagen van mijn grootvader zat dicht tegen de 20L per 100km, en het was niet eens zo’n zware wagen… Het was ook veel meer een familiaal gebeuren dan nu. Zie je nog veel gezinnen samen op beschrijven? Nee, tuurlijk niet. Door alles wat ik hierboven al beschreef, wordt dat voor de jeugd gewoon veel te saai, of is de prestatiedrang dan weer te hoog (vaak zelfs ingegeven door de ouders/oudere ‘begeleiders’ die mee zijn). Waar zijn we dan mee bezig..?
Je kan dus nog argumenteren dat je elke maatschappij vrijlaat te doen wat ze willen. M.a.w. hen te laten kiezen hoe ze een evenement inrichten. Old-school, of vernieuwend. Hun succes zal eraan af te meten zijn. Maar wie het voorbeeld kan geven in deze, zijn de (diverse) overkoepelende bonden. Als zij de stap durven zetten, en met geduld aan de weg DURVEN timmeren, dan kunnen ze een mentaliteitswijziging te weeg brengen. Dat gebeurt niet op 1-2-3, maar zolang je een duidelijk doel voor ogen hebt, en het ook VERKOOPT, dan kom je er uiteindelijk wel.
Zo las ik dus ook met blijdschap het m.i. zeer mooie voorstel voor het inrichten van de sectorkampioenschappen. Want in de grond is dat de juiste voorzet, waar je verder op kan bouwen. Want als je die lijn durft doortrekken, dan verander je finaal de ganse beleving van het boogschieten. Niet in 1 jaar dus, maar wel met visie, en dus met perspectief op een veel plezantere toekomst. Waar dus iedereen aan zijn trekken komt: zowel de sportieveling, als de recreatieveling. En zonder die laatste gaat een traditionele volkssport gewoon teloor. Er zijn voorbeelden genoeg waar je dat eerder al zag.
Het voorstel werd echter een doodgeboren kind. Heel jammer. Als je de schutters zo hoorde, dan lag het voorstel al in de prullenmand, zonder enige discussie ten gronde. En helaas ook omdat velen de ingreep op zich niet begrijpen, en waar ze op termijn toe kan leiden. Je kan het dus zien als een slecht verkocht voorstel ook zo je wil. Een gemiste kans als je het mij vraagt. Maar daarom niet verloren voor de toekomst. Als ik de kans én de data krijg, dan zal ik es van 1 sector de resultaten volgens het nieuwe en het bestaande systeem naast elkaar leggen, en de verschillen duiden. Wat zeker al een feit is, is dat het veel spannender zal verlopen. En dan hou je natuurlijk nog niet eens rekening met het feit dat, wie het sportief bekijkt, tactisch ook anders zou moeten schieten.
Het resultaat zou finaal wel zijn dat er zeker meer teams zouden deelnemen (en dat is toch primair de bedoeling), er veel meer spanning in het verloop zou zitten, en dat wie finaal het meeste afschiet, ook beloond wordt (en ook dat lijkt me maar logisch). Er wordt maar al te vaak vergeten dat hoe minder blokken er op een wip staan, hoe moeilijker het wordt. Dus die sportieveling komt zeker aan zijn trekken, want het aantal telt. Maar ook een gevolg: anders samengestelde ploegen zullen aantreden, en niet alleen zij die al es een panache kunnen schieten zullen aanzien worden als ‘de’ schutters. En toch blijven ze aan hun trekken komen, want gelet de verschillen natuurlijk miniem worden, zal het er toch op KUNNEN aankomen van ook de hoogvogels op een bepaald moment te viseren. Maar veel minder dan vandaag. Maar goed: berekende voorbeelden vertellen vaak veel meer.
Al een eerste teaser: in 2011 namen wij deel aan de peletonschieting in de toren van Heusden. De ene ploeg schoot met 16 blokken 22 punten bij elkaar, de ander met 14 blokken 15 punten. Slechts 2 blokken minder, maar wel 7 punten minder. 2 blokken minder maar, dus dat verdient eigenlijk meer waardering. Ik vind dat ook een prestatie. Maar bekijk je de puntenstand, dan ziet het er al veel belabberder uit, dus ook demotiverend voor het aantredend team. En toch ‘wint’ hier het op die dag ‘beste’ team. Maar geef toe: zij die maar aankijken tegen aan achterstand van 2 punten, zullen met een veel gelukkiger gevoel vertrekken. En daar is het toch OOK om te doen?
Als ik de data te pakken krijg: dan analyseer ik dat es… Je zal mee met mij zien dat het een veel spannender verloop zou kennen, dus meteen ook aantrekkelijker. Voor ieder ‘type’ schuttersploeg trouwens. En net dat is wellicht de nobele bedoeling van het voorstel welk neerlag… Waarom dan dat conservatisme om zo’n voorstellen zelfs niet es een kans te geven? Mocht blijken dat er echt iets fundamenteel fout aan is, dan kan je toch alleen maar leren uit die fouten? Of, zo zou het toch moeten zijn…
En trek dan es de lijn door naar de jeugd bv… die dan straks de groep vormt die het mooie weer moet maken, als we willen dat onze traditionele sport nog immer blijft voorbestaan, en niet vergaat zoals nu bezig is…
Het gevolg van een ogenschijnlijk ‘kleine’ aanpassing zou immens kunnen geweest zijn, als je dat inderdaad met een plan en gemotiveerd verkoopt. En er ook consequent rond communiceert. Maar dat vergt enig doorzettingsvermogen, maar misschien ook iets minder ‘democratie’…
To be continued… 
(voor wie het interesseert uiteraard).
Ik schiet even graag met compound. Alleen zou het besef es moeten groeien dat ook met compound het schuttersplezier zou moeten primeren. Dat kan met alle types bogen. De mentaliteit, dat zit tussen de 2 oren. Awel, ik voel me gezegend met de bende die wij nu groeperen. Sport en amusement gaan er hand in hand, wat moet je meer?
